Ersan Şen Hukuk ve Danışmanlık

Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir. Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar. Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar. Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.

Fıkrasına göre; “1) Bu Kanunun ölüm[38], ağır hapis[39] ve hapis cezalarıyla cezalandırdığı suçlar askeri cürümlerdir. 2) Bu Kanunun kısa hapis[40] cezasıyla cezalandırdığı suçlar askeri kabahatlerdir”. D) Taşkınlıktan rahatsız olan veya zarar gören kişinin komşu sayılması için o taşınmazın maliki olması da şart değildir.Bir taşınmazda «kiracı» sıfatıyla oturan bir kimsenin komşusunun taşkınlıklarına katlanması kendisinden istenilemez. TMK.737.maddesinin açık metni bu kabulün tersini düşünmeğe elverişli değildir. Kısaca komşuluk ilişkisinden zarar gören ve MK.’nun 737 (önceki 661) maddesine ve komşu hakkına dayanarak dava açan kimsenin malik olması zorunluluğu yoktur.

– (1) Bir suç olgusuna ilişkin bilgiler, Devlet sırrı olarak mahkemeyekarşı gizli tutulamaz. Açıklanması, Devletin dış ilişkilerine, millisavunmasına ve milli güvenliğine zarar verebilecek; anayasal düzeni ve dışilişkilerinde tehlike yaratabilecek nitelikteki bilgiler, Devlet sırrı sayılır. (2) Fiilî hizmette bulunan askerler hakkındaki zorla getirme kararıaskerî makamlar aracılığıyla infaz olunur. – (1) Süresi içinde usul işlemi yapılsaydı, esasa hangi mahkemehükmedecek idiyse, eski hâle getirme dilekçesi hakkında da o mahkeme kararverir. (2) Kanun yoluna başvuru hakkı kendisine bildirilmemesi halinde de, kişikusursuz sayılır. – (1) Mahkeme başkanı veya hâkim, her türlü tebligatı, tüm gerçek veyaözel hukuk tüzel kişileri veya kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili yazışmalarıyapar. (2) Koruma tedbirlerine ilişkin olanlar hariç, aleyhine kanun yoluna başvurulabilecekhâkim veya mahkeme kararları, hukuken geçerli mazerete dayanarak hazırbulanamayan ilgilisine tebliğ olunur. – (1) Hâkim ve mahkemelerin her türlü kararı, karşı oy dahil, gerekçeliolarak yazılır. Gerekçenin yazımında 230 uncu madde göz önünde bulundurulur.Kararların örneklerinde karşı oylar da gösterilir. (2) Zabıt kâtibinin reddi veya kendisinin reddini gerektiren sebepleribildirerek görevden çekinmesi hâlinde gereken karar, yanında çalıştığı mahkemebaşkanı veya hâkim tarafından verilir.

• Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlubakımından sonuçları, durma süresince devam edecek.
• Bakanlar Kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak ve Danıştayın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarabilir.
• “Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak” (657 SK m.125/C-a).
• İdari para cezası, mahkemelerin yükünü azaltmak ve cezaların hızla uygulanabilmesini sağlamak amacıyla, bir yargı kararı olmadan idare ve idaredeki görevlilerce uygulanan yaptırımlardır.

Siyasî partilerin kuruluş ve çalışmaları, denetlenmeleri, kapatılmaları ya da Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmaları ile siyasî partilerin ve adayların seçim harcamaları ve usulleri yukarıdaki esaslar çerçevesinde kanunla düzenlenir\. Mobil uygulamamız üzerinden istediğin yerde, istediğin zaman oyna. paribahis\. Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur. Siyasi partilere, Devlet, yeterli düzeyde ve hakça mali yardım yapar. Partilere yapılacak yardımın, alacakları üye aidatının ve bağışların tabi olduğu esaslar kanunla düzenlenir. Yüksek öğretim öğrencilerinin siyasi partilere üye olabilmelerine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir. Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.

Kurulun, Devletin varlığı ve bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği, toplumun huzur ve güvenliğinin korunması hususunda alınmasını zorunlu gördüğü tedbirlere ait kararlar Cumhurbaşkanınca değerlendirilir. Millî Savunma Bakanlığının, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları ile görev ilişkileri ve yetki alanı kanunla düzenlenir. Bakanlar Kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak ve Danıştayın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarabilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı ile Yüce Divana verilen bir bakan bakanlıktan düşer. Başbakanın Yüce Divana sevki halinde hükümet istifa etmiş sayılır. Başbakan, bakanların görevlerinin Anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilmesini gözetmek ve düzeltici önlemleri almakla yükümlüdür. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, 81 inci maddede yazılı şekilde Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde andiçerler. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz. Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler.

İncelenme olanağı bulunmayan dava reddedilmelidir.”  demiştir[710]. Anayasa’nın 2.maddesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin laik bir devlet olduğu vurgulandıktan sonra, 24. Maddesinde laiklik ilkesinin uygulanmasına yönelik olarak din ve vicdan hürriyeti düzenlenmiştir. Maddenin İlk fıkrası, “Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir” hükmünü; üçüncü fıkrası ise “ kimse, ibadete, dini ayin ve törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dini inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz” hükmünü amirdir. Demokratik toplum amacını gerçekleştirme aracı olarak değerlendirilen bu hak mutlaktır. Hakkın sınırlanması veya bireylerin açıklamaya zorlanması mümkün değildir[618]. Fıkrasında sınırlanan sadece din ve inancı açıklama özgürlüğüdür.

Milli Savunma Bakanı tarafından yerine getirilen işten el çektirme işlemi, mahiyet ve sonuçları itibariyle Askeri Mahkemelerin Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunundaki hükümlere tabidir. Askeri Hakimler için, disiplin soruşturması Milli Savunma Bakanının görevlendireceği bir Askeri adalet müfettişi marifetiyle yapılır. Milli Savunma Bakanı tarafından görevlendirilen askerî adalet müfettişi lüzumlu gördüğü kimseleri yeminle dinleyebilir. Sübut delillerini, gereken bilgileri bütün daire ve kurumlardan doğrudan doğruya toplayabilir. Askeri adalet müfettişince yapılacak bu işlemlerde Devlet organları ve kurumları ile diğer gerçek ve tüzel kişiler, yönetilen sorulara hemen karşılık vermek ve istekleri derhal yerine getirmek zorundadırlar. TSKDY’ne göre, kurullarda raportörlük görevi Hukuk Müşaviri veya Hukuk İşleri Müdür veya Yardımcısı tarafından yapılır (m.16); JDY’ne göre, raportörlük görevi Sivil Memur Tayin Şube Müdürü veya Personel Şube Müdürü tarafından yapılır (m.13). Kurulların toplantı gündeminin düzenlenip ilgililere dağıtılması, toplantının belirli gün, saat ve yerde yapılması, kurul çalışmalarının gereği gibi yürütülüp sonuçlandırılması raportör tarafından sağlanır. Üyeler kendilerine havale edilen dosyaları en geç 7 gün içinde incelemek zorundadır. Disiplin amirlerinin sicil amiri durumunda bulunan üst disiplin amirleri de, TSK’da çalışan  Devlet memurlarına doğrudan disiplin cezası verebilirler[365]. Memurun kendini savunabilmesi için idarenin hangi bilgi ve belgelere dayandığını  da bilmesi gerekir.

(3) Bu suçlar haber alındıktansonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suçortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza,yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir. (2) Kara, deniz, hava veyademiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısındantehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, iki yıla kadar hapiscezası ile cezalandırılır. (2) Birinci fıkradaki fiilin belirsizsayıda kişilere karşı işlenmiş olması hâlinde, beş yıldan az olmamak üzerehapis cezasına hükmolunur. (3) Hakaret suçunun karşılıklıolarak işlenmesi hâlinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veyabiri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, cezavermekten de vazgeçilebilir. (4) Fiilin, cebir veya tehditkullanılmak suretiyle ya da gece vakti işlenmesi hâlinde, bir yıldan üç yılakadar hapis cezasına hükmolunur. (4) Bu suçun mağdurun ekonomikbakımdan önemli bir kaybına neden olması hâlinde, ayrıca bin güne kadar adlîpara cezasına hükmolunur. (2) Cinsel istismarın vücudaorgan veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda,sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (3) Fiilin cinsel yönden tacizşeklinde gerçekleşmesi hâlinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasınahükmolunur. (2) Hukuka aykırı olarak, ölüdenorgan veya doku alan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır. (3) Bu suçun bir tüzel kişininfaaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunur. (2) Soykırım suçu failineağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Ancak, soykırım kapsamındaişlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından, belirlenen mağdursayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanır.

İç Hizmet kanununun 24 ncü maddesinde ; “Disipline aykırı gördüğü her hale müdahaleye ve emir vermeye her üst görevlidir.” denilmek suretiyle disiplinin korunması, sadece amirlere değil tüm üstlere tevdi edilmiş bir görevdir. Yine Askeri Ceza Kanunun 169 ncu maddesinde düzenlenen geçici tutuklama yetkisi tüm üstlere tanınmıştır. İdare, disiplin suçu işleyen bireylere yaptırım uygulayabilir. Bu yetki genel anlamda idarenin disiplini sağlama yetkisidir[8][8]. Disiplin hukukunun temel ilkeleri, yargı kararları ile kimi ceza hukuku ilkelerinden esinlenerek geliştirilmiştir[9][9].